Kan ik via eierstokstimulatie mijn vruchtbaarheid behouden?

Eierstokstimulatie voor het wegnemen van rijpe eicellen duurt een tiental dagen en gebeurt door middel van onderhuidse inspuiting van gonadotrofines die de groei van meerdere follikels (met daarin de eicellen) tegelijk in de eierstokken mogelijk maken. Tijdens die periode wordt regelmatig bloed afgenomen en worden vaginale echo's gemaakt om de groei van de follikels en de hormoonconcentraties op te volgen. Aangezien oestrogenen (vrouwelijke hormonen) een belangrijke rol spelen bij de uitbraak van bepaalde borstkankers, dreigt de verhoging van die hormonen in de bloedsomloop bij een eierstokstimulatie de ontwikkeling en vermeerdering van kankercellen in de hand te werken. De behandeling wordt bijgevolg aangepast om deze eventuele schadelijke gevolgen te vermijden door de inname van anti-oestrogeenpillen, zoals Letrozol, tijdens de volledige duur van de stimulatie. Met die producten kunnen meerdere eicellen tegelijkertijd worden geproduceerd, zonder dat de hormoonconcentraties in het bloed toenemen. Uit een studie is gebleken dat dit aangepast stimulatieprotocol de kans op recidief na de borstkankerbehandeling niet vergroot en dus de overlevingskansen van de patiënte niet wijzigt.

Welke voortplantingstechniek kies ik best?

Dankzij de meervoudige invalshoeken en de steeds doeltreffendere technieken doorheen de jaren, kunnen in sommige gevallen verschillende methoden worden gecombineerd om bij genezing de kans op een kind te vergroten. Het uitgangspunt van deze aanpak is de individualisering van het voortplantingsparcours. Dit houdt in dat er in functie van de leeftijd van de patiënte, de ovariële reserve, het soort tumor en de schadelijkheid van de behandeling verschillende opties bestaan. Zodra u hebt besloten de behandeling op te starten, kunt u voor een unieke voortplantingsmethode opteren waardoor de kankerbehandeling niet moet worden uitgesteld. Als de ziekte het toelaat om de kankerbehandeling enkele weken later op te starten, kunt u er eventueel voor opteren om de cryopreservatie van eierstokweefsel en de ovariële stimulatie en cryopreservatie van eicellen of embryo’s met elkaar te combineren.

Farmacologische bescherming van de eierstokken

De bescherming van de eierstokken tegen de schadelijke gevolgen van chemotherapie biedt talloze voordelen. Deze behandeling vergroot de kans op een natuurlijke zwangerschap na chemotherapie. Tot op heden werden enkel GnRH-analogen getest op vrouwen met borstkanker om de schadelijke gevolgen van chemotherapie voor de eierstokken te beperken. Door dit geneesmiddel wordt de secretie van LH en FSH geremd. Voortplantingsartsen zijn vertrouwd met dit geneesmiddel, waarmee eierstokken kunnen worden beschermd tegen chemotherapiestoffen. De eierstokken worden lamgelegd, net zoals die van meisjes voor ze in de pubertijd komen.
De resultaten van de verrichte studies rond de terugkeer van de menstruatiecyclus en de bescherming van de ovariële reserve bij patiënten die tijdens chemotherapie met GnRH-analogen worden behandeld, wijzen op een gunstig effect van dit geneesmiddel bij patiënten die behandeld werden voor borstkanker, maar de voordelen op lange termijn, meer bepaald op de vruchtbaarheid, blijven onzeker.
Dit geneesmiddel mag daarom enkel op duidelijk doktersadvies tijdens chemotherapie worden voorgeschreven en vervangt in geen geval de overige vruchtbaarheidsbehandelingen. Het wordt bovendien bij deze indicatie niet terugbetaald.

Wat is in vitro maturatie (IVM)?

In vitro maturatie (IVM) van eicellen is een medisch begeleide voortplantingstechniek, waarbij onrijpe eicellen – zonder voorafgaande hormoonkuur of na een zeer korte hormoonkuur – worden weggenomen. Die eicellen komen vervolgens in een laboratorium tot rijping in plaats van in de eierstokken binnen een natuurlijke cyclus. Ze zijn klaar om door een zaadcel te worden bevrucht. Gezien het gebruiksgemak van de techniek voor de patiënte en de eenvoud en korte duur van de behandeling, kan IVM als alternatief worden voorgesteld om eicellen (of embryo’s) in te vriezen voor patiënten die aan kanker lijden. Des te meer daar de behandeling vaak quasi onmiddellijk moet worden opgestart, waardoor een traditionele ovariële stimulatie te omslachtig is. Het slaagpercentage van deze procedure ligt echter lager.
Gezien de beperkte hormonale concentratie ervan, is IVM bijzonder geschikt voor patiënten die een hormoongevoelige borstkanker hebben. Er bestaan twee methoden om eicellen te vinden en een IVM uit te voeren:
IVM na vaginale eierstokpunctie:
De follikels in de eierstokken worden onder plaatselijke of volledige verdoving via een vaginale punctie weggenomen. De weggehaalde eicellen komen in het laboratorium tot rijping. Ze worden onmiddellijk ingevroren of door zaadcellen bevrucht. In dat laatste geval worden de embryo’s die daaruit ontstaan ingevroren.

IVM bij eicellen die vlak voor de invriezing van eierstokweefsel in het laboratorium worden weggenomen:
Als u – in samenspraak met uw arts – via een chirurgische ingreep een stuk eileider laat wegnemen, kunnen er tijdens de voorbereiding van het eierstokweefsel (voor de invriezing ervan) in het laboratorium onrijpe eicellen worden weggehaald. Die eicellen komen in vitro tot rijping.