Ik moet een hormoonkuur volgen. Wordt mijn vruchtbaarheid hierdoor aangetast?

Een hormoonkuur van Tamoxifen is feitelijk een anti-hormoonbehandeling: door deze behandeling wordt de werking van oestrogenen op het borstweefsel tenietgedaan. De kankercellen van de meeste borstkankers hebben receptoren voor die vrouwelijke hormonen. Door de werking van die hormonen op het borstweefsel teniet te doen, daalt de kans dat de kanker opnieuw uitbreekt.
De behandeling met Tamoxifen kan tot een amenorroe-toestand (uitblijven van menstruatie) leiden, maar is niet contraceptief. Tijdens de inname van Tamoxifen mag u echter geen zwangerschap overwegen, aangezien het voor het embryo en de foetus een teratogeen geneesmiddel is (misvormingen veroorzakend).

Na afloop van de hormoonkuur wordt de vruchtbaarheid op natuurlijke wijze hersteld. We raden u echter aan enkele maanden te wachten alvorens zwanger te raken. De gevolgen van Tamoxifen op lange termijn zijn immers nog een raadsel.

Tijdens de 2 eerste jaren waarin Tamoxifen wordt ingenomen, schrijven artsen eveneens een behandeling met GnRH-analogen (Zoladex) voor. Door die behandeling wordt de werking van de eierstokken – hetzij de eisprong en bijgevolg de menstruatie – lamgelegd. Deze behandeling is dus contraceptief, maar na afloop van de behandeling met GnRH-analogen schieten de eierstokken opnieuw in gang.
De volledige behandeling duurt doorgaans 5 jaar, ongeacht de aard ervan (Tamoxifen met of zonder GnRH-analogen). Na afloop van de behandeling bent u 5 jaar ouder en van nature minder vruchtbaar. Het is dan ook van cruciaal belang dat u een eventuele kinderwens met uw arts bespreekt alvorens deze behandeling op te starten. Zolang u een hormoonkuur inneemt, mag u immers geen zwangerschap overwegen.

Ik word aan borstkanker geopereerd. Zal mijn vruchtbaarheid hierdoor verminderen?

De aankondiging van borstkanker, de beproeving van talloze medische onderzoeken en de geplande operatie onder algemene verdoving veroorzaken een hoop stress. Stress verstoort mogelijk de menstruatiecyclus. De menstruatie wordt mogelijk onregelmatig of kan zelfs tijdelijk uitblijven. Die verstoring heeft nochtans geen gevolgen voor de vruchtbaarheid.
Het is echter wel zo dat uw zwangerschapsplannen op de lange baan worden geschoven vanwege de borstkanker en de bijhorende behandeling (inclusief chirurgie). Uw natuurlijke vruchtbaarheid daalt doorheen de jaren. Zelfs als u geen chemotherapie krijgt, hebt u er belang bij uw toekomstige vruchtbaarheid aan te kaarten.

Ik ga radiotherapie krijgen. Word ik daar onvruchtbaar van?

In het geval van borstkanker heeft radiotherapie een plaatselijk kankerwerend effect. De stralen worden op de borstkas gericht en komen niet tot bij de eierstokken. De eicelvoorraad wordt door deze behandeling niet vernietigd. Uw vruchtbaarheid daalt bijgevolg niet door radiotherapie.
Het is echter wel zo dat uw zwangerschapsplannen op de lange baan worden geschoven vanwege uw borstkanker en de bijhorende behandeling (inclusief radiotherapie). Uw natuurlijke vruchtbaarheid daalt doorheen de jaren. Zelfs als u geen chemotherapie krijgt, hebt u er belang bij uw toekomstige vruchtbaarheid aan te kaarten.

Ik ga chemotherapie krijgen. Wordt mijn vruchtbaarheid hierdoor aangetast?

Door chemotherapie wordt een deel van de eicellen die vanaf de geboorte in de eierstokken zitten vernietigd. De hoeveelheid vernietigde eicellen hangt af van het type chemotherapie, de voorgeschreven dosis en de duur van de behandeling. Gewoonlijk slinkt de eicelvoorraad na afloop van de chemotherapie sneller dan het natuurlijke ritme. Het risico op prematuur ovarieel falen is bijgevolg reëel. Bij het merendeel van de behandelingen kan de oncoloog het risico op prematuur ovarieel falen – en bijgevolg onvruchtbaarheid – bepalen. Alvorens de chemotherapie op te starten, kunnen fragmenten van het eierstokweefsel of een aantal eicellen worden weggehaald en ingevroren. Als door chemotherapie het ovarieel falen definitief blijkt te zijn, kunnen dit ingevroren eierstokweefsel of de eicellen na genezing worden aangewend als oplossing voor de onvruchtbaarheid die een gevolg is van dat falen.
Zelfs als de eierstokken na afloop van de chemotherapie weer natuurlijk in gang schieten, is het aantal resterende vruchtbare jaren geslonken en kan ovarieel falen vroeger dan normaal optreden.

Beïnvloeden de behandelingen mijn vruchtbaarheid?

Sommige kankerbehandelingen hebben rechtstreekse gevolgen voor de toekomstige vruchtbaarheid vanwege de schadelijkheid ervan voor de eierstokken. Dit geldt voor de meeste chemotherapiebehandelingen, waardoor de ovariële reserve en bijgevolg de resterende vruchtbaarheidstermijn afnemen. Vanwege borstkanker en de bijhorende behandelingen wordt in eerste instantie het moment om zwanger te worden meerdere jaren uitgesteld (2 tot 5 jaar). Er wordt immers aangeraden om na afloop van de behandelingen minstens één jaar te wachten alvorens een zwangerschap te overwegen, ook al worden er geen hormoonkuren voorgeschreven. Wanneer wel hormoonkuren worden voorgeschreven, werken die contraceptief en/of zijn ze schadelijk voor een prille zwangerschap.

Uw leeftijd op het moment van de borstkankerdiagnose speelt dan ook een cruciale rol voor uw vruchtbaarheid na afloop van de kankerbehandeling, ongeacht de behandelingstechnieken. Twee à vijf jaar na de diagnose is een vrouw mogelijk niet langer vruchtbaar, omdat de tijd haar werk heeft gedaan.